BIM: wat is het en waarom is het zo effectief?

Zou het niet mooi zijn als je fouten bij een bouwproject vroeg kan signaleren en de kans op vertraging en hogere kosten drastisch kan beperken? En als alle betrokken partijen samenwerken om efficiënt energiezuinige gebouwen te realiseren? Werken met een BIM-model kan dat mogelijk maken.

Met BIM wordt gewerkt met een digitale 3D-weergave van een bestaand of nog te realiseren bouwwerk, waarin alle fysieke en functionele aspecten van het project inzichtelijk zijn en voorzien worden van gedetailleerde informatie. Alle betrokken partijen, zoals architecten, ingenieurs en aannemers, kunnen daar informatie met elkaar delen.

In dit artikel gaan we dieper in op de eigenschappen en voordelen van BIM voor bouwprojecten. Zo kan je beoordelen of BIM interessant is voor jouw organisatie en waar je op moet letten bij het toepassen ervan.

Wat is BIM? 

BIM is een digitale oplossing om het ontwerpen, bouwen en onderhouden van gebouwen te stroomlijnen, doordat betrokken partijen in 3D-modellen op detailniveau informatie met elkaar kunnen delen.

Bouwen zonder misverstanden

Vaak als een bouwproject vertraging oploopt of het geplande budget overschrijdt, heeft dat voor een groot deel te maken met slechte samenwerking tussen de partijen. Onder meer architecten, ingenieurs en aannemers hebben allen hun eigen expertise en inbreng, maar als die niet onderling wordt afgestemd, kan dat desastreuze gevolgen hebben voor het project.

BIM maakt het mogelijk om een bouwproject te stroomlijnen en stimuleert samenwerking in alles fases. Er wordt holistisch gekeken naar het project, van begin tot eind. Dit wijkt sterk af van hoe het vaak gaat: alle betrokkenen vooral gefocust op ‘hun fase’, met alle gevolgen van dien.

Aan de hand van één of meer 3D-modellen van een gebouw hebben alle betrokkenen eenvoudig toegang tot gedetailleerde informatie. Zo zie je in één oogopslag bijvoorbeeld wat het draagvermogen is van een vloer of de afmeting en beglazing van een raam. Ook details over ventilatie en andere installaties zijn voor iedereen inzichtelijk.

Waar staat de afkorting BIM voor?

Over de definitie van BIM bestaan verschillende opvattingen en dat heeft voor een groot deel te maken met de afkorting. 

Veel mensen zeggen dat het staat voor Building Information Modelling, waarmee vooral wordt gedoeld op het proces van ontwerpen van het 3D-model. Een andere veelgebruikte benaming is Building Information Model, of in het Nederlands Bouw Informatie Model, waarbij het model zelf centraal staat.

Tot slot kan het staan voor Building Information Management, waarbij het draait om het efficiënt beheren van de informatie over het bouwproject.

De voordelen van BIM

Er hangen veel voordelen aan het werken met BIM. Het is niet alleen goed voor het verloop van het project zelf, maar het heeft ook een grote impact op de kwaliteit van het gebouw na oplevering:

·       Betere communicatie en samenwerking: BIM maakt het mogelijk voor de verschillende projectleden om effectief te communiceren en samen te werken, omdat alle informatie in één centraal model wordt opgeslagen. Dit stimuleert de uitwisseling van ideeën en informatie en verkleint de kans op misverstanden en fouten.

·       Heldere visuele weergave: BIM biedt een gedetailleerde 3D-weergave van het bouwproject, waardoor alle betrokkenen het ontwerp beter kunnen begrijpen en beoordelen. Zo wordt het eenvoudiger om ontwerpproblemen te signaleren en op te lossen voordat de bouw begint.

·       Kostenbesparing: doordat BIM helpt om problemen en inconsistenties in een vroeg stadium van het project te identificeren, zullen er geen of minder kostbare wijzigingen nodig zijn tijdens de bouw. Daarmee bespaar je tijd en geld en ga je budgetoverschrijdingen tegen.

·       Efficiënter projectbeheer: BIM stelt projectmanagers in staat om nauwkeurige tijdschema's en kostenramingen te maken, wat leidt tot betere projectplanning en -beheer.

Daardoor kan het project efficiënter en effectiever worden uitgevoerd.

·       Duurzaamheid en energie-efficiëntie: met BIM kunnen energieprestaties en duurzaamheidsaspecten op voorhand worden geëvalueerd. Aan de hand daarvan kunnen gerichte optimalisaties in het ontwerp worden doorgevoerd die het gebouw energiezuiniger en milieuvriendelijker maken.

·       Blauwdruk voor beheer en onderhoud: ook na de oplevering van het bouwproject is het BIM-model van waarde, omdat de gedetailleerde informatie hierin kan worden gebruikt voor het beheer en onderhoud van het gebouw. Dit zorgt voor een beter inzicht in de levenscyclus van het gebouw en het helpt bij het plannen van onderhoudswerkzaamheden en renovaties.

Hoe ziet werken met BIM eruit?

Werken met BIM omvat verschillende stappen en processen waarbij meerdere partijen betrokken zijn, zoals architecten, ingenieurs, (onder)aannemers en eigenaren. Hier is een eenvoudig overzicht van hoe werken met BIM er in de praktijk uitziet:

1. Conceptfase

In de beginfase van een project wordt het BIM-model gecreëerd. Hierin staat de basisinformatie over de vorm, afmetingen en locatie van het gebouw, evenals eventuele specifieke eisen van de opdrachtgever.

2. Ontwerpfase

Tijdens de ontwerpfase wordt het BIM-model verder ontwikkeld met meer gedetailleerde informatie over de structuur, gevel, interieur en installaties. Verschillende specialisten zijn daarbij betrokken, zoals constructeurs, gevelontwerpers en installatieadviseurs, die allemaal hun kennis en expertise in het model inbrengen.

3. Coördinatiefase

In deze fase wordt het BIM-model gebruikt om potentiële conflicten en ontwerpproblemen tussen de verschillende bouwdisciplines te identificeren en op te lossen. Er kunnen bijvoorbeeld ruimtelijke conflicten zijn tussen leidingen en constructie-elementen die moeten worden opgelost, of de raamopeningen en gevelbekleding moeten worden gecoördineerd.

4. Aanbestedings- en bouwfase 

Dankzij het BIM-model kunnen nauwkeurige kostenramingen, planningen en materiaallijsten worden gegenereerd. Dat helpt bij het selecteren van aannemers en leveranciers en geeft meer controle over de bouw. Tijdens de bouw wordt het model gebruikt om de voortgang te volgen, wijzigingen te beheren en de kwaliteit te bewaken.

5. Oplevering en beheerfase

Nadat het bouwproject is voltooid, wordt het BIM-model overgedragen aan de gebouweigenaar of beheerder. Het model bevat alle relevante informatie over het gebouw, zoals as-built tekeningen, garanties, onderhoudsinstructies en energieprestatiegegevens. Dit helpt bij het efficiënt beheren en onderhouden van het gebouw.

De BIM-modelleur: de spil in het model

De persoon die verantwoordelijk is voor het ontwikkelen, bijwerken en beheren van BIM-modellen, wordt een BIM-modelleur genoemd. De BIM-modelleur werkt nauw samen met betrokken partijen, zoals architecten en ingenieurs, om het delen van informatie binnen het project te coördineren.

Een BIM-modelleur heeft vaak een bouwtechnische opleiding afgerond, bijvoorbeeld in de architectuur, civiele techniek of werktuigbouwkunde. Daarnaast is hij of zij bedreven in BIM-software zoals AutoCAD en Autodesk Revit, die nodig is voor het ontwerpen en beheren van de modellen.

Is BIM alleen interessant voor grote projecten?

Hoewel BIM vooral goed tot zijn recht komt bij grote bouwprojecten, kunnen kleinere projecten ook zeker de vruchten plukken van werken met de 3D-modellen. Er zijn echter wel enkele verschillen in de schaal, complexiteit en kosten afhankelijk van de omvang van het project:

·       Over het algemeen zijn BIM-modellen bij grote projecten zeer gedetailleerd en bevatten ze meer gespecialiseerde informatie dan een kleiner project, waar het ontwerp – en dus ook het model – vaak een stuk minder complex is.

·       Hoe groter het project, hoe meer betrokkenen. Als er een beperkt aantal partijen betrokken is, kan de coördinatie met BIM eenvoudiger en sneller verlopen.

·       Voor grote projecten moet het BIM-proces op maat gemaakt worden voor de specifieke behoeften en eisen. Voor een klein project is dat echter niet nodig en is er meer ruimte voor flexibiliteit.

·       De kosten van werken met BIM zijn aanzienlijk, gezien de software, hardware en specifieke kennis waarin moet worden geïnvesteerd. Deze investering zal zich sneller terugbetalen in het geval van een grootschalig bouwproject. Toch kan het ook voor kleinere projecten rendabel zijn om het toe te passen, wanneer voor een minder complexe en beter betaalbare BIM-oplossing wordt gekozen.  

Het kan dus zeker interessant zijn voor kleine projecten om met BIM te werken, maar er moet daarbij kritisch worden gekeken of het de investering wel waard is. Als het gebouw niet bijzonder complex is en er weinig betrokken partijen zijn, is het maar de vraag of BIM veel toegevoegde waarde heeft.

BIM inzetten voor smart buildings

Werken met BIM maakt het mogelijk om alle facetten van een grootschalig bouwproject te stroomlijnen en op holistische wijze te benaderen. Daarom wordt het steeds vaker toegepast voor het realiseren van smart buildings. Deze slimme gebouwen gebruiken geavanceerde technologieën en systemen om automatisch en efficiënt te functioneren, voor meer comfort, veiligheid en duurzaamheid. 

De vele verschillende technische installaties die nodig zijn voor een smart building, kunnen in een BIM-model zorgvuldig worden uitgedacht en gecoördineerd. Bovendien is het mogelijk om de prestaties van de installaties, zoals het energieverbruik, het binnenmilieu en automatiseringssysteem, vooraf in te schatten en mogelijke problemen of conflicten in het ontwerp te signaleren. 

Na oplevering van een smart building kunnen de geïntegreerde systemen eenvoudig worden geanalyseerd en geoptimaliseerd of uitgebreid, doordat alles gedetailleerd in het BIM-model is vastgelegd.

BIM inzetten voor jouw bouwproject?

Ben je overtuigd van de waarde van het werken met een BIM-model en wil je dit graag inzetten voor jouw volgende bouwproject? 

Wij staan jou graag bij met advies en denken gestructureerd na over de beste installatieoplossingen voor jouw project. Of je er nu voor kiest om te werken met BIM of niet, de DIA Groep beoordeelt altijd zorgvuldig waar wij meerwaarde kunnen behalen voor onze opdrachtgevers. Wij kijken altijd naar de lange termijn en gaan exploitatiegericht te werk bij onze ontwerpen.

Dus ben je op zoek naar creatieve en betaalbare oplossingen voor installatie of exploitatie van jouw bouwproject? Laat het ons weten. Wij denken graag met je mee om jou van advies op maat te voorzien.