Over GACS “Gebouw Automatiserings- en Controle Systeem”

Een Gebouw Automatiserings- en Controlesysteem (GACS) biedt gebouwoplossingen die worden ingezet om de prestatie en het energiegebruik van verschillende technische installaties in gebouwen te monitoren, aan te sturen en te optimaliseren.

Vanaf 1 januari 2026 is een GACS verplicht in gebouwen met een verwarmings- of airconditioningssysteem van 290 kW of meer. Met ingang van 1 januari 2030 gaat deze verplichting zelfs al vanaf 70 kW gelden. Een GACS is verplicht voor alle soorten utiliteitsgebouwen, inclusief: kleine kantoorgebouwen van bedrijven en overheden, gemeentehuizen,fabrieken, magazijnen,hotels, restaurants, zwembaden, scholen en gymzalen, ziekenhuizen en zorginstellingen.

Het systeem moet aan grofweg drie eisen voldoen.

-  Het energieverbruik permanent controleren, bijhouden, analyseren en bijsturen;

-  Energie-efficiëntie toetsen, rendementsverliezen van technische bouwsystemen opsporen en de beheerder van de installaties informeren over manieren om dit te verbeteren en;

- Communicatie met alle verbonden technische bouwsystemen (en andere apparaten) in een gebouw mogelijk maken.

Het GACS is onderdeel van de Europese Energy Performance of Buildings Directive (EPBD III). Hierin worden systeemeisen voorgeschreven voor het verbeteren van de energieprestaties van technische bouwsystemen. Het doel is klimaat neutrale gebouwen in 2050 en een reductie op CO2 uitstoot van 55% in 2030 ten opzichte van referentiejaar 1990. Hierbij kan men denken aan het verbeteren van de energieprestatie, het installeren en inregelen, en de instelbaarheid van installaties. Recent is een Europese norm (NEN-EN 15232) ontwikkeld waarmee de automatisering- en controlemogelijkheden van GACS eenduidig beschreven worden, in een klasse-indeling (waarbij klasse A-systemen de meeste geautomatiseerde beheer- en controlemogelijkheden hebben, en klasse D-systemen de minste). Een GACS klasse C met een uitgebreidere energiemanagementcomponent (volgens klasse B of eisen van vergelijkbaar niveau) voldoet aan de eisen die EPBD III aan gebouwautomatisering- en controlesystemen stelt.

U bent wettelijk verplicht om te voldoen aan deze keuringsplicht. Handhavende instanties zoals de omgevingsdienst kunnen handhaven op deze plicht. Voldoet u daar niet aan? Dan kunt u – zoals geldt voor alle wettelijke inspecties – een dwangsom opgelegd krijgen.

Een GACS draagt gegarandeerd bij aan een besparing op energiegebruik en een reductie op CO2-uitstoot. Bovendien vervalt voor alle gebouweigenaren met een GACS de periodieke Scope 14-keuring en de vijfjaarlijkse EPBD-keuring.

Compliance voordelen van een GACS-verplichting

Naast het verbeteren van de operationele efficiëntie, biedt een GACS aanzienlijke compliance voordelen, vooral met betrekking tot de Europese regelgeving. Denk hierbij aan:

-        De Energy Performance of Buildings Directive (EPBD)

-        Het Activiteitenbesluit milieubeheer

-        De Europese Energie-Efficiency Richtlijn (EED)

-        De Corporate Sustainability Reporting Directive (CSRD)

Voldoen aan EPBD-eisen voor klimaatinstallaties

De EPBD stelt duidelijke eisen aan de energieprestaties van gebouwen binnen de EU, inclusief de systemen die het binnenklimaat regelen. Een GACS-implementatie helpt bij het aantoonbaar voldoen aan deze eisen. Het systeem zorgt er niet alleen voor dat u verwarmings-, koelings- en ventilatiesystemen automatisch kunt reguleren, maar biedt ook beter inzicht in het verbruik. Zo kunt u waar nodig op tijd bijsturen om de energie-efficiëntie van het gebouw te optimaliseren.

Keuringsplicht vervalt

Ook op het administratieve vlak is er aanzienlijk voordeel te behalen uit de implementatie van een gebouw automatiserings- en controle systeem. Door het implementeren van een GACS vervalt namelijk de keuringsplicht voor verwarmings- en airconditioningsinstallaties, zoals omschreven in de EPBD-richtlijn. Daarmee vallen de administratieve lasten én kosten voor gebouweigenaren en -beheerders aanzienlijk lager uit.

Erkend Energiebeheer- en Registratiesysteem (EBS)

Een GACS wordt erkend als een Energiebeheer- en Registratiesysteem (EBS), een essentieel onderdeel van de energiebesparingsplicht uit het Activiteitenbesluit milieubeheer. Dit betekent dat een gebouw automatiserings- en controle systeem niet alleen helpt bij het beheren en verminderen van het energieverbruik, maar ook bij het systematisch registreren van de energieprestaties van uw gebouw. Deze gegevens zijn cruciaal voor het aantonen van compliance met de Europese regelgeving.

Rapportages en audits voor de EED en CSRD

Onder de EED en CSRD zijn organisaties nu verplicht om hun energieverbruik en impact op duurzaamheid te rapporteren. De slimme technologie achter een GACS levert nauwkeurige en gedetailleerde informatie op, wat het een stuk makkelijker maakt om aan deze rapportageverplichting te voldoen.

Directe ondersteuning voor naleving van de nieuwe EU Taxonomie voor duurzame activiteiten

De invoering van een GACS kan gebouwen helpen bij het direct voldoen aan de strenge criteria van de nieuwe EU Taxonomie voor duurzame activiteiten. De data die een GACS oplevert zijn essentieel voor organisaties om aan te tonen dat hun activiteiten bijdragen aan klimaatmitigatie, klimaatadaptatie en andere milieudoelstellingen. Dit draagt bij aan een positief bedrijfsimago en kan ook indien gewenst toegang tot groene financiering verbeteren.

Een GACS is een keuze voor slim, adaptief en duurzaam gebouw beheer dat klaar is voor de toekomst.

Het team van ingenieurs van de DIA Groep bestaat uit slimme installatie- en bouwkundige experts die waarde toevoegen aan een gebouw door het vinden van duurzame oplossingen op het gebied van de prestatie en het energiegebruik van verschillende technische installaties in het gebouw: monitoren, aansturen en optimaliseren. In één keer goed, dat is duurzaam!