Politieke onzekerheid, stijgende verzekeringskosten en de groei van kunstmatige intelligentie AI behoren tot de hot topics die waarschijnlijk een grote impact zullen hebben op de vastgoedsector in 2025, aldus de Counselors of Real Estate, een wereldwijde organisatie van vastgoedadviseurs.
We zien een aanzienlijke toename van het optimisme in de commerciële vastgoedsector na de renteverlaging door de Fed, het potentieel voor een zachte landing van de Amerikaanse economie en de impact op commerciële vastgoedactiva en de omstandigheden op de kredietmarkt.
De commerciële vastgoedsector wordt echter geconfronteerd met een aantal uitdagingen, van geopolitieke onzekerheid, verkiezingen en regionale oorlogen tot looptijden van leningen en herprijzingen van schulden. Bij veel van deze uitdagingen liggen ook kansen, zoals de betaalbaarheid en haalbaarheid van woningen, duurzaamheid en AI.
Politieke onzekerheid
Dit komende jaar kunnen verkiezingen in meer dan zeventig landen een toch al volatiel geopolitiek landschap opschudden, en met name de Amerikaanse verkiezingen zullen een aanzienlijke impact hebben op regelgeving, handel, vennootschapsbelastingen, immigratiebeleid en duurzaamheid. Verder zouden er debatten kunnen ontstaan over huurplafonds. Onvoorspelbaarheid bemoeilijkt vastgoedtransacties; beleggers zouden kunnen wachten op meer duidelijkheid over de economische groei, inflatie en rentetarieven.
Hoge financieringskosten
De rentetarieven begonnen in de herfst te dalen, maar blijven hoog, wat kopers voorzichtig maakt. Dealbeoordelingen en marktwaarderingen blijven complex. Veel eigenaren aarzelen om te verkopen, en potentiële kopers zijn op hun hoede voor hoge prijzen en verwachten nog steeds een stijging van de verkoop van noodlijdende activa als gevolg van de komende looptijden van leningen. Kopers zullen voorzichtig blijven handelen en zich zullen blijven concentreren op deals met een hogere cap-rate.
Deadlines voor looptijden van leningen
Bijna 1,8 biljoen dollar aan commerciële vastgoedleningen zal vóór eind 2026 aflopen. Terwijl kredietverstrekkers deze leningen steeds vaker verlengen in de hoop op betere marktomstandigheden, kan deze tijdelijke verlichting binnenkort zijn grenzen bereiken nu banken worstelen met de regelgeving beperkingen en onvoldoende kapitaalreserves. Ook kan de dynamiek van invloed kan zijn op de concurrentie en het vasthouden van huurders in verschillende vastgoedtypen.
Geopolitiek en regionale oorlogen
Aanhoudende mondiale onrust, waaronder de conflicten in Oekraïne en Gaza, zou kunnen bijdragen aan verstoringen van de toeleveringsketen, inflatie, tekorten aan arbeidskrachten en meer. Verwacht hogere rentetarieven naarmate beleggers een groter risico incalculeren.
Verzekeringskosten
Natuurrampen veroorzaakten alleen al in 2023, 380 miljard dollar aan economische verliezen, maar slechts 31% daarvan werd gedekt door een verzekering. Verzekeringspremies stijgen als gevolg van extreem weer, inflatie en hogere vastgoedwaarden. Vooral woningen, horeca en seniorenwoningen worden getroffen, met stijgende claims. Het oude model van het kopen van verzekeringen is aan het vervagen nu eigenaren zich concentreren op risicobeheer, het rechtzetten van de dekking en het onderzoeken van alternatieve oplossingen voor risico-overdracht om de stijgende kosten onder controle te houden.
Betaalbaarheid van woningen
De betaalbaarheid van woningen blijft eroderen als gevolg van stijgende kosten en het aanhoudende voorraadtekort van 4,4 miljoen eenheden. De huurgroei voor meergezinswoningen is vertraagd, maar de huurprijzen zijn de afgelopen vijftien jaar nog steeds met 45% gestegen. Ondanks de toegenomen bouwactiviteiten is de ontwikkeling ongelijkmatig, geconcentreerd in de grote metropolen en onvoldoende om aan de vraag te voldoen. Bijna 54% van de huurders wordt nu beschouwd als ‘met kosten belast’ en besteden meer dan 30% van hun inkomen aan huisvesting. De afnemende meergezinsbouw en de groeiende vraag van jongere huurders suggereren dat de uitdagingen op het gebied van de betaalbaarheid in 2025 zullen toenemen. Het is noodzakelijk om de bouw van nieuwe woningen op te voeren en meer betaalbare woningen te behouden.
Innovaties op het gebied van kunstmatige intelligentie
ChatGPT heeft AI het afgelopen jaar meer mainstream gemaakt, en steeds meer vastgoedprofessionals proberen de technologie over te nemen. De rol van AI in vastgoed evolueert snel, waarbij de focus verschuift naar de nauwkeurigheid, granulariteit en tijdigheid van data-invoer die algoritmen aanstuurt. Hoewel AI bepaalde processen kan optimaliseren, wordt commercieel vastgoed nog steeds geconfronteerd met uitdagingen met gefragmenteerde data en locatie specifieke nuances. Bovendien vereisen AI-algoritmen een enorme hoeveelheid rekenkracht, wat waarschijnlijk zal leiden tot een hausse aan datacenterontwikkelingen.
Duurzaamheid: Frequentere orkanen, bosbranden en overstromingen hebben geleid tot miljarden dollars aan materiële schade. Deskundigen hebben gewezen op de noodzaak van meer duurzaamheid en klimaatbestendigheid in gebouwen om ze beter tegen de risico’s te beschermen. De Amerikaanse regelgeving blijft echter grotendeels gefragmenteerd, terwijl de nieuwe Europese regelgeving – zoals de Europese Corporate Sustainability Reporting-richtlijn CSRD en de Britse Minimum Energy Efficiency Standards – strengere duurzaamheidsregels heeft gecreëerd. De urgentie om prioriteit te geven aan duurzaamheid en klimaatbestendigheid in vastgoedstrategieën is nog nooit zo duidelijk geweest, aangezien we vorig jaar enorme economische verliezen hebben geleden als gevolg van extreme weersomstandigheden, die ook bijdragen aan torenhoge verzekeringskosten.
Kantorenconversies: de leegstand van kantoren zal naar verwachting eind 2024 een piek bereiken. Deze stijgende leegstand heeft gevolgen voor de belastinggrondslagen, de stadsfinanciën en meer. Ontwikkelaars proberen leegstaande kantoorruimtes om te zetten in woningen, hoewel dit een kostbaar en complex proces kan zijn. Er vindt een generatiewisseling plaats in steden nu de manier waarop mensen kantoren gebruiken zich stabiliseert in een nieuw paradigma, waardoor veel kantoorgebouwen klaar zijn voor adaptief hergebruik in woningen, gezondheidszorg en onderwijs met het potentieel om stedelijke kernen nieuw leven in te blazen.
Verwachtingen over prijsverschillen: kopers en verkopers zijn het niet eens geworden over de prijzen van activa. Maar met “de ergste prijsdalingen in het verleden” zullen de prijsverschillen waarschijnlijk kleiner worden en is de prijsschok aan het verdwijnen. De prijsdalingen, vooral in sectoren als de kernzakendistricten, vertragen, wat hoop biedt op stabilisatie waaraan wordt toegevoegd dat de prijzen voor alle vastgoedtypen een trend naar verbetering vertonen.
De DIA Groep bestaat uit een team van slimme installatie- en bouwkundig ingenieurs die waarde toevoegen. Een ingenieursbureau voor opdrachtgevers die vastgoed ontwikkelen, renoveren, onderhouden of beheren. Onafhankelijk, integraal, duurzaam advies. Wij zijn klaar voor innovatieve oplossingen ook weer in 2025!