Waterduurzaamheid in de gebouwde omgeving

Duurzaam water betekent een land dat zelfvoorzienend kan zijn op het gebied van water: ervoor zorgen dat er voldoende water is om aan meerdere behoeften te voldoen, van landbouw tot de gebouwde omgeving. Het betekent ook dat de watervoorziening consistent moet blijven, ondanks de gevolgen van de klimaatverandering, zoals een gebrek aan regenval en droogte, of te veel regen en veerkracht tegen overstromingen. Duurzaam water betekent ook dat de economie is afgestemd bij het matchen van vraag en aanbod en dat het waterleveringsproces zo efficiënt mogelijk is. Zeer actueel: waterduurzaamheid kan ook energieneutraliteit betekenen door traditionele waterbehandelingstechnologieën te koppelen aan hernieuwbare energiebronnen. De installatie techniek is een belangrijke factor in de gebouwde omgeving om op dit specialistisch gebied de juiste duurzame installaties in gebouwen te plaatsen die bijdragen aan het verantwoord omgaan met beschikbaar water.

Wat is waterduurzaamheid?

Duurzaam waterbeheer betekent het vermogen om in de waterbehoeften van het heden te voorzien zonder het vermogen van toekomstige generaties om hetzelfde te doen in gevaar te brengen. Het bereiken van duurzaam waterbeheer vereist een multidisciplinaire en holistische aanpak waarin technische, ecologische, economische, landschap esthetische, maatschappelijke en culturele kwesties worden aangepakt. Op wereldschaal betekent het hebben van duurzaam water dat iedere persoon op de planeet betaalbare toegang krijgt tot de minimaal 20 tot 50 liter water die nodig is om in leven te blijven. Dit volgt op de erkenning door de Algemene Vergadering van de Verenigde Naties van “het recht op veilig en schoon drinkwater en sanitaire voorzieningen als een mensenrecht dat essentieel is voor het volledige genot van het leven en alle mensenrechten”.

Waterduurzaamheid betekent ook effectief en holistisch beheer van watervoorraden. Er worden nu meerdere eisen gesteld aan de watervoorraden, die de behoefte aan duurzaam, geïntegreerd en holistisch waterbeheer stimuleren. Duurzaam water is een duurzame watercyclus waarin we in onze behoeften aan water- en rioleringsdiensten kunnen voorzien en tegelijkertijd toekomstige generaties in staat stellen in hun eigen behoeften te voorzien. Voor waterbedrijven kan dit een effectieve planning betekenen voor water- en afvalwatersystemen om hun activiteiten en infrastructuur te beheren en de duurzaamheid te garanderen van de gemeenschappen die zij bedienen.

Voordelen van het overwegen van duurzaamheid tijdens de infrastructuurplanning onder meer zijn:

-        Het optimaliseren van ecologische, economische en sociale voordelen door doelen te stellen en projecten te selecteren via een transparant en inclusief proces met de gemeenschap.

-        Het realiseren van consistentie tussen een reeks alternatieven die zowel publieke- als private doelen aanpakken.

-        Verbetering van de technische benodigde capaciteit van op de lange termijn.

Doorgaans hebben waterbedrijven een lange termijnplanningshorizon en lange termijnverplichtingen voor de exploitatie en het onderhoud van de infrastructuur. De kosten en potentiële voordelen van investeringsbeslissingen worden over een lange periode gerealiseerd. Dienovereenkomstig roept het duurzaamheidsbeleid van de EPA (Environmental Protection Agency) drinkwater- en afvalwatersystemen op om ‘robuuste en alomvattende’ planning te ondernemen om ervoor te zorgen dat investeringen in waterinfrastructuur kosteneffectief zijn gedurende hun levenscyclus, efficiënt gebruik maken van hulpbronnen en consistent zijn met andere relevante gemeenschapsdoelen. Duurzaam waterbeheer heeft een directe invloed op de gebouwde omgeving.

Duurzame wateroplossingen: de basis

Duurzame watersystemen moeten volgens de IWA (International Water Association) voldoende waterkwantiteit en passende waterkwaliteit bieden voor een bepaalde behoefte, zonder het toekomstige vermogen om in deze capaciteit en kwaliteit te voorzien in gevaar te brengen. Watersystemen op het gebied van duurzame ontwikkeling omvatten misschien niet altijd letterlijk het gebruik van water, maar omvatten technische installaties en systemen waarbij het gebruik van water van vereist is.

Oppervlaktewater

Oppervlaktewater is beperkt omdat het ongelijk over de wereld is verdeeld en vervuiling door verschillende activiteiten zorgt ervoor dat oppervlaktewater zonder behandeling niet geschikt is om te drinken. Als ze op de juiste manier worden gebouwd, kunnen dammen zorgen voor een duurzame watervoorziening, omdat de constructies kunnen worden gebruikt voor energieopwekking, irrigatie, overstromingspreventie, wateromleiding en navigatie.

Grondwater

Grondwater is goed voor meer dan 50 procent van het mondiale zoetwater en is van cruciaal belang voor drinkwater. Grondwater kan alleen een duurzame watervoorziening zijn als de hoeveelheid water die het systeem binnenkomt, verlaat en wordt opgeslagen, wordt behouden. De IWA zegt dat niet-duurzaam grondwatergebruik resulteert in een daling van het waterpeil, een vermindering van de stroming en water van lage kwaliteit, met directe gevolgen voor lokale gemeenschappen.

In sommige landen waar zoetwater ontbreekt, zorgt ontzilting al jaren voor voldoende watervoorziening. De hogere energiebehoefte van zowel thermische als membraan gebaseerde behandelingen in vergelijking met grondwater- en oppervlaktewaterbehandeling heeft de aanpassing van ontzilting als duurzame oplossing op de proef gesteld. De IWA stelt echter dat de duurzaamheid van ontzilting kan worden verbeterd als deze wordt gekoppeld aan hernieuwbare energie. Gedecentraliseerde ontzilting door zonne-energie wordt onder andere aanbevolen als een manier om duurzamer water te leveren.

Teruggewonnen water

Teruggewonnen water, of waterhergebruik zoals het bekend staat, kan ook een duurzame bron voor de watervoorziening zijn en kan de druk op primaire waterbronnen, zoals oppervlakte- en grondwater, verlichten. Afhankelijk van de gegeven toepassing moet teruggewonnen water worden behandeld om de juiste kwaliteit te verkrijgen. Het niveau van waterhergebruik varieert mondiaal. Landen als Spanje en China hebben het voortouw genomen op het gebied van waterhergebruik, waarbij laatstgenoemde landen goed zijn voor 49 procent van de capaciteit die tussen 2010 en 2020 is gewonnen.

Duurzaam waterbeheer

Duurzame watervoorziening is volgens de IWA een onderdeel van geïntegreerd waterbeheer. De vereniging omschrijft het als de “praktijk van het samenbrengen van meerdere belanghebbenden met verschillende standpunten om te bepalen hoe water het beste kan worden beheerd”. Om te beslissen of een watersysteem duurzaam is, moeten verschillende economische, sociale en ecologische overwegingen in overweging worden genomen.

Industrie en energie

Samen zijn industrie en energie verantwoordelijk voor 20 procent van de watervraag. Meer ontwikkelde landen hebben een veel groter aandeel in de zoetwateronttrekking voor de industrie dan minder ontwikkelde landen, waar de landbouw domineert. Het balanceren van de eisen van duurzaamheid tegen de conventionele kijk op industriële massaproductie schept verschillende uitdagingen voor industrieën. Eén van de grootste is de mondialisering en de manier waarop de voordelen van de industrialisatie wereldwijd kunnen worden verspreid, zonder niet-duurzame gevolgen voor water en andere natuurlijke hulpbronnen.

Binnenlandse sector

In Nederland gaat 2/3 van het drinkwater naar huishoudens en 1/3 naar bedrijven. De industrie gebruikt voor het overgrote deel van hun activiteiten overigens water dat rechtstreeks uit de zee, rivier of bodem komt en daardoor een minder hoogwaardig product is. Zij gebruiken geen gezuiverd leidingwater, maar zij maken wel aanspraak op de (grond) watervoorraden waar ook de drinkwaterbedrijven, de natuur en de landbouw gebruik van maken.

Steden

Meer dan de helft van de wereld leeft al in stedelijke gebieden, en tegen 2050 zal naar verwachting ruim twee derde van de negen miljard wereldbevolking in steden wonen. Daarom zal de ontwikkeling van watervoorraden voor economische groei, sociale gelijkheid en ecologische duurzaamheid nauw verbonden zijn met de duurzame ontwikkeling van steden.

Ecosystemen

Misschien wel de belangrijkste uitdaging voor duurzame ontwikkeling die zich de afgelopen decennia heeft voorgedaan, is de zich ontvouwende mondiale ecologische crisis die een barrière aan het worden is voor verdere menselijke ontwikkeling. Vanuit ecologisch perspectief zijn de inspanningen op het gebied van duurzame ontwikkeling niet succesvol geweest. De mondiale aantasting van het milieu heeft een kritiek niveau bereikt, waarbij grote ecosystemen de drempel naderen die tot een ineenstorting zou kunnen leiden. Het groeiende begrip van de mondiale planetaire grenzen, die gerespecteerd moeten worden om de levens ondersteunende systemen van de aarde te beschermen, moet de basis vormen van het toekomstige raamwerk voor duurzame ontwikkeling.

De DIA Groep heeft in alle sectoren van de vastgoedmarkt voor opdrachtgevers projecten als installatieadviseur uitgevoerd waarbij ook duurzaam waterbeheer en de link met de energietransitie gelegd zijn. Duurzame, slimme oplossingen voor de gebouwde omgeving bij renovatie en nieuwbouw projecten.